نقشه بردار نودال

تاريخچه
اولين دستگاه فتوگرامتري استرئوكمپراتوري مي‌باشدكه در سال 1901 توسط كارخانه زايس با استفاده از اصول ارائه شده پروفسور پولفريچ ساخته شد: به دلايل مختلفي كه از جمله آنها مشكلات محاسباتي با حجم زياد در آن دوران  بود هم تئوري فتوگرامتري تحليلي و هم دستگاه تحليلي استرئوكمپاراتور كه كار تبديل عكس هوائي به نقشه را نقطه به نقطه انجام ميداد، تقريباً به ورطه فراموشي سپرده شد. مجدداً در سالهاي دهه پنجاه ميلادي دقيقاً مقارن با اوج تكامل دستگاههاي فتوگرامتري آنالوگ كاربرد روشهاي تحليلي در مثلث بندي هوائي مورد استفاده واقع شد. اولين دستگاه تحليلي (Analytical Plotter ) بوسيله آقاي يو.وي.هلاوا (U.V.Helava ) در سال 1957 در اتاوا ابداع و اختراع شده است.

در سال 1961 اولين دستگاه تبديل تحليلي غيرآزمايشي و توليدي موسوم به AP/1 با همكاري كارخانه هاي OM1 و Bendix با استفاده از اصول ساختماني دستگاه آقاي هلاوا از خط توليد خارج شد. هم اكنون دستگاههاي تبديل تحليلي در اكثر كشورها و سازمانهاي نقشه برداري تدريجاً جايگزين دستگاههاي آنالوگ شده اند و يا با اضافه كردن امكاناتي به دستگاههاي آنالوگ آنها را به سيستمهاي تحليلي و نيمه تحليلي تغيير داده اند. امروزه كارخانجات سازنده دستگاههاي فتوگرامتري عرضه دستگاههاي آنالوگ را متوقف كرده اند. اولين دستگاه فتوگرامتري رقومي نيز بنام DSP1 در كنگره ISPRS در Kyoto در ژولاي 1988 توسط كارخانه كرن عرضه و هم اكنون كارخانجات مختلف اولين دستگاههاي فتوگرامتري رقومي خود را عرضه كرده‌اند و يا بزودي عرضه مي‌كنند.

با پيشرفت علم فتوگرامتري و آغاز كاربري از دستگاههاي نيمه تحليلي تحولي جدي در اين علم ايجاد گرديد تا آنجا كه كار كردن با اين دستگاهها به مراتب ساده‌تر از دستگاههاي مشابه به روش تحليلي گشت بنابراين به سرعت جاي خود را در ميان كاربران و شركت‌هاي نقشه برداري بازكرد از محاسن دستگاههايي كه به روش نيمه تحليلي كار مي كنند مي توان به كم رنگ تر شدن نقش اپراتور اشاره نمود و اين خود گامي مهم در راه رسيدن به هدف بي نيازي از اپراتور بود.

يكي از دستگاههاي فتوگرامتري كه براي اولين بار در ايران مورد استفاده قرار گرفت محصولات شركت (زايس) آلمان بود كه تحت عنوان نام تجاري (Planicomp ) در بازار به فروش مي رسيد كه امروزه پس از تاسيس شركت تكنو نمايندگي فروش و خدمات پس از فروش آن به عهده اين شركت قرار گرفته است. دستگاههاي نيمه تحليلي سري (P ) نظير (P33 ) و (P3 ) در ايران و بخصوص در مراكز علمي نظير دانشگاهها (همچون دانشگاه خواجه نصير) مورد استقبال قرار گرفت. اما امروزه با تفكيك شركت توليد وسايل نقشه‌برداري (Ziess ) به چندين شركت و آن هم با مليت هاي عموماً آمريكائي و بعلت تيرگي روابط سياسي بين كشور ايران و آمريكا محصولات شركت (Ziess ) در ايران بطور مستقيم به فروش نمي رسد. با توجه به اين مطلب از طرفي و با در نظر گرفتن پيشرفت دستگاههاي فتوگرامتري از طرف ديگر اين دستگاهها تقريباً منسوخ گرديده اند و در ايران مثل سابق از آن استقبال نمي‌گردد.
 از آنجا كه حتي در سايت هاي شركتهاي مختلف به غير از عكس‌هايي از آن دستگاه چيزي يافت نمي‌شد، براي گردآوري اطلاعات مورد نيازمان بالاجبار به يكي از شركتهايي كه از اين دستگاه خريداري كرده بودند رفتيم و با استفاده از تجربه علمي اپراتور آن شركت و با توجه به كاتالوگ موجود در شركت مربوطه به جمع‌آوري اطلاعات مورد نيازمان پرداختيم.

دستگاه تحليلي P3

دستگاههای سری (P ) دارای مشخصات تقريباً يکسانی هستند و فقط کمی با هم تفاوت می‌‌کنند مثلا دستگاه ( P33 ) دارای امکانات به نسبت بيشتری از دستگاه ( P3 ) می‌‌باشد.

به طور کلی مشخصات دستگاه ( P3 ) را می توان در دو بخش کلی

1-نمای کلی دستگاه و 2- اجزا دستگاه بررسی نمود.

نمای کلی دستگاه :

اين دستگاه از چندين بخش کاملاً مجزا از يکديگرتشکيل گرديده است که به طور کلی می توان آن را به بخش های 1-. کامپيوتر (پردازشگر) 2-. بدنه اصلی 3-. ثبت کننده با نمايانگر (همراه با صفحه ثبت کننده) تقسيم بندی کرد.

1-کامپيوتر:
دارای حد اقل شرايط و تجهيزات لازم جهت شناسايی دستگاه و با قابليت نسب نرم افزار ( Pcap60 ) و هم‌چنين نرم‌افزارهائي ‌نظير ( Microstation تحت Dos ) می‌باشد.

2-.بدنه اصلی:

اين قسمت خود شامل سه بخش اصلی محل قرار گرفتن دياپوزتيوها، چشمی و نشانگر می‌باشد که به دليل آشکاری هر کدام از توضيح آنها خودداری گرديده است.

3-ثبت کننده با نمايانگر:

اين قسمت در دستگاههای اوليه که برای ثبت و خروجی برنامه از کامپيوتر استفاده نمی‌کردند از دو بخش صفحه الکتريکی و ماوس(نشانگر) تهيه می‌شد که اولی جهت ثبت نقاط با استفاده از خواص مغناطيسی در آنها به کار می‌رفت که با دخيل شدن کامپيوتر در اين دستگاهها کم‌کم بی‌فايده شدند و اين کار توسط کامپيوتر انجام می‌پذيرد.

همانطور که در فوق نيز مشخص گرديد در اين دستگاه ورودی به صورت تحليلی است. مرحله پردازش رقومی و خروجی آن نيز رقومی است.
خصوصيات دستگاه:

1) حداكثر ابعاد عكس قابل قبول : (240*240 )
2) بزرگنمايي : ( 5 تا 20 برابر)
3) حداكثر ميدان ديد : ( mm 40(*5)      mm 10(*20) )
4) امكان گردش مستقل تصاوير : º 30±
5) توان جداسازي خط در ميليمتر: ( mm / 1P 100 در *20)
6) تنوع نقطه هاي شناور : ( مشكي و نوراني)
7) ابعاد نقطه شناور: (μ 36 و 72 )
8) دقت تفكيك: (μ  1)
9) دقت اندازه‌گيري: ( ــ )
10) سرعت اندازه گيري: (ــ)
11) رنج يا فاصله اندازه‌گيری: (240* 240 ميليمتر)
12) پوشش عکس‌ها: (100% تا 0%)
13) دقت سيستم اندازه‌گيری: (يک ميکرومتر )
14) قطر دايره نقطه شناور: ( بسته به نوع عکس از 70ـ40 ميکرومتر)‌
15) درشت نمايی : (16يا10يا6)‌
16) شعاع ديد: (  33 يا 20 يا12 ميليمتر)
17) باز چشم: ( 74-46 ميليمتر)
18) ارتفاع چشمی: (تقريبا 510 تا 565 ميليمتر)
19) مساحت مفيد ميزکار: (600*420  ميليمتر)
20) دقت ثبت‌کننده اطلاعات (ديجيتايزر) : (1000/1 اينچ)
21) بيشترين سرعت کنترل‌کننده‌های تصوير : (35 ميليمتر بر ثانيه )
22) ريزپردازنده: ( اينتل 8086 يا اينتل 8087)
23) حجم وسايل اندازه‌گيری: ( 1100*650*250 ميليمتر)
24) حجم پايه‌های وسايل اندازه‌گيری:( 1100*500*400 ميليمتر)
25 ) حجم ميز ثبت اطلاعات : (800*600*50ميليمتر)
26 ) حجم ميزکار : (2600*1500*700ميليمتر)
27) وزن پايه‌های وسايل اندازه‌گيری: 110 کيلوگرم
28 ) وزن ميز ثبت اطلاعات : (7 کيلوگرم )
29 ) وزن ميزکار: (100 کيلوگرم)